The construction of subjectivity in Theodor W. Adorno’s aesthetic theory: criticality, reflection, mimesis
Dodatkowe informacje
- Autor/redaktor: AGNIESZKA REJNIAK-MAJEWSKA
- Rodzaj publikacji: Artykuł w czasopiśmie
- Tytuł czasopisma: Art Inquiry
- Numer tomu/zeszytu: 13
- Wydawnictwo: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
- Rok wydania: 2011
- ISSN: 1641-9278
- Nr katalogowy: 1450
- Słowa kluczowe/key words: Modernism, subjectivity, theory of a work of art, criticism, Theodor W. Adorno.
- Tytuł tomu: The Homelessness of Art
-
Streszczenie:
WYMIARY PODMIOTOWOŚCI W ESTETYCE THEODORA W. ADORNO: KRYTYCZNOŚĆ, REFLEKSYJNOŚĆ, MIMESIS
Artykuł skupia się na zależnościach między Adornowską teorią dzieła sztuki i doświadczenia estetycznego a jego koncepcją podmiotowości. Biorąc za punkt wyjścia sformułowania Georga Lukácsa o „transcendentalnej bezdomności” jako specyficznej kondycji nowoczesnego podmiotu, zwracam uwagę na charakterystyczne dla tzw. „wysokiego modernizmu” rozumienie dzieła sztuki jako tworu autonomicznego, będącego odpowiednikiem tak pojętej, „samotniczej” i wzniosłej zarazem pozycji podmiotu. Ujęcie takie nie było wyjątkowym pomysłem Adorna, tym natomiast, co czyni jego refleksję szczególnie ciekawą, jest równoczesne wpisanie jego koncepcji sztuki w projekt krytyki podmiotu i polemikę z filozofią świadomości. Doświadczenie dzieła sztuki rozbija, zdaniem Adorna, obronną skorupę jednostkowej świadomości, przywraca moment wolności i spontaniczności. Jako zorganizowana, autoteliczna całość dzieło przyswaja sobie podmiotową „zasadę panowania”, i w rezultacie od wewnątrz ją rozbraja. Z drugiej strony jednak, Adorno szuka w dziele sztuki oparcia, punktu kondensacji dla krytycznej świadomości, opierającej się przed społeczną rzeczywistością – to właśnie w obawie przed „rozpuszczeniem się”, zatratą tej świadomości, broni on modernistycznej koncepcji dzieła jako wyodrębnionej, zamkniętej w sobie całości. -
Abstract:
In my article I try to highlight the relation between Theodor W. Adorno’s discussion of subjectivity and his conception of art and aesthetic experience. By recalling G. Lukács notion of “transcendental homelessness” I focus on the modernist understanding of the autonomous work of art, as the figure of individual’s solitude and a special locus of criticism. The question of subjectivity in Adorno’s philosophy is especially interesting because on the one hand he opposed the traditional notion of the subject, regarded as autonomous, self-sufficient and selfidentical. On the other hand, however, he felt obliged to defend the individual subject against what he saw as an overpowering force of social “totality”. This dialectic was reflected in his conception of art: a work of art was to play a part equally as the means of critique of the individual subjective ego, and a point of resistance for individual consciousness that would shelter it from the threatening dissolution.
- Link do Księgarni ŁTN: Księgarnia
- Link do portali zakupowych: ePNP