KATALOG KSIĘGOZBIORU

Dodatkowe informacje

• Autor/redaktor: GRZEGORZ SZTABIŃSKI
• Rodzaj publikacji: Artykuł w czasopiśmie
• Tytuł czasopisma: Art Inquiry
• Numer tomu/zeszytu: 14
• Wydawnictwo: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
• Rok wydania: 2012
• ISSN: 1641-9278
• Słowa kluczowe/key words: performing arts; performance art; performative turn in art; performative concept of artist; Joseph Beuys; Sophie Calle, sztuka performance, „zwrot performatywny” w sztuce, performatywna koncepcja artysty
• Tytuł tomu: Performative Aspects of Art
• Streszczenie:

  O ARTYŚCIE PERFORMATYWNYM I PERFORMATYWNEJ KONCEPCJI ARTYSTY

  Określenie „artysta performatywny” odnoszone jest zwykle do osoby uprawiającej jedną z performing arts (muzykę, teatr, balet itp.). W ramach kategorii teoretycznych wypracowanych w związku z nimi próbowano rozważać także happening i sztukę performance. Niektórzy autorzy podkreślali jednak odrębność tych zjawisk wskazując np. na „zmatrycowane” działanie aktora teatralnego i „niezmatrycowane” zachowanie się performera (M. Kirby) lub występujące u niego nieustanne odnawianie granic akcji (S. Gova). Skłoniło to reprezentantów rozwijanej od kilkunastu lat estetyki performatywności do potraktowania tych działań jako modelu refleksji nad różnymi dziedzinami sztuki, także tymi, gdzie wcześniej dominowała koncentracja na wykonanym dziele. „Zwrot performatywny” polega na zaakcentowaniu praktycznego aspektu wytwarzania znaczeń, skierowaniu uwagi na proces wystawiania, inscenizacji. W artykule autor koncentruje się na zmianach w pojmowaniu artysty związanych z owym zwrotem. Powołując się na sformułowaną przez Judith Butler koncepcję performatywnego kształtowania płci kulturowej zadaje pytanie, czy ustanawianie tożsamości twórczej przez stylizowane powtarzanie aktów zachodzi również w sztuce, zwłaszcza współczesnej. Zwraca uwagę, że w obu przypadkach następuje odrzucenie esencjalistycznego przeświadczenia o wrodzonym charakterze tożsamości człowieka, co prowadzi do zakwestionowania ekspresywnego charakteru działań artystycznych. Ich natura jest performatywna i tworzy, a nie wyraża „ja” artysty. Rezygnacja z naturalnej determinacji prowadzi też do zaakcentowania możliwości transformacyjnych. Problematyka ta zilustrowana jest krótką prezentacją sposobów, w jakie kształtowali swe artystyczne „ja” Joseph Beuys i Sophie Calle. Pierwszy przykład ukazuje model oparty na uniwersalizacji cech odnoszonych wcześniej tylko do sztuki. Życie uznane zostaje za dzieło sztuki, a kreatywność dotyczy wszystkich ludzi. W drugim przypadku następuje rezygnacja z tożsamości jako „miejsca działania” na rzecz otwartego procesu stawania się dokumentowanego wykonywanymi pracami. Twórczość Calle sprawia wrażenie jakby ktoś inny wciąż decydował o jej sztuce, przez co wyłamuje się z esencjalistycznego i ekspresyjnego pojmowania działalności artysty.

• Abstract:

  The term performative artist is usually applied to a person practicing one of the “performing arts” (such as music, theater, dance, etc.). Attempts have also been made to include happenings and performance art in this category. Some authors have emphasized the separateness of these phenomena, pointing, for example, to the “matrixed” activity of a theater actor and the “non-matrixed” behavior of a performer (M. Kirby) or the ongoing restoration of the limits of the actions (S. Gova). This prompted some representatives of the aesthetics of performativity (developing for over a decade) to treat these activities as a model for reflection on various artistic genres, including those which have been focused on artifacts. The “performative turn” consists in accentuating the practical aspect of the production of meanings, directing attention to the process of “displaying”, “staging”.
  The author of the article focuses on the changes in the understanding of the concept of an artist associated with that turn. Citing Judith Butler’s ideas on the performative development of gender, he poses the question of whether the establishment of a creative identity through a stylized repetition of acts also occurs in art, especially contemporary art. He points out that in both cases, the essentialist belief in the innate nature of human identity is rejected, which leads to the rejection of the expressive nature of actions. Their nature is performative and creates, rather than expresses, the self. Giving up the idea of natural determination also leads to emphasizing the possibility of transformation.
  Those issues are illustrated by a brief presentation of the ways in which Joseph Beuys and Sophie Calle shaped their artistic “selves”. The former exemplifies a model based on the universalization of the features previously associated only with art. Life itself is claimed to be a work of art, and everyone is viewed as potentially creative. In the second case, identity as the “locus of action” is given up in favor of an open process of becoming documented through performed works. Calle’s work gives the impression of someone else still deciding about her art, which is a departure from the essentialist and expression-oriented understanding of an artist’s activity.

• Link do Księgarni ŁTN: Biblioteka
• Link do portali zakupowych: ePNP