KATALOG KSIĘGOZBIORU

Dodatkowe informacje

• Autor/redaktor: PAULINA SZTABIŃSKA
• Rodzaj publikacji: Artykuł w czasopiśmie
• Tytuł czasopisma: Art Inquiry
• Numer tomu/zeszytu: 14
• Wydawnictwo: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
• Rok wydania: 2012
• ISSN: 1641-9278
• Słowa kluczowe/key words: performativity, space, Erika Fischer-Lichte, installation, environment, public art, performatywność, przestrzeń, instalacja
• Tytuł tomu: Performative Aspects of Art
• Streszczenie:

  PRZESTRZENIE PERFORMATYWNE W POLSKIEJ SZTUCE WSPÓŁCZESNEJ

  Autorka artykułu, przyjmując podział na przestrzeń geometryczną i performatywną oraz trzy strategie jej intensyfikowania zaproponowane przez Erikę Fischer-Lichte w odniesieniu do teatru, stara się znaleźć ich odpowiedniki w działaniach plastycznych. Koncentruje się na polskich przykładach sztuki publicznej, environment i instalacji. Pierwsza strategia intensyfikowania przestrzeni wyróżniona przez Fischer-Lichte dotyczyła użycia pustej lub prawie pustej przestrzeni scenicznej, której aranżacja mogłaby się zmieniać dopuszczając różne modele ruchu aktorów lub widzów. W artykule omówiony zostaje problem możliwości określenia relacji pracy plastycznej do pustej przestrzeni galeryjnej po-przez jej aktywne zagospodarowanie. Wykorzystywane przez artystów przedmioty mają na celu intensyfikowanie poczucia braku, pustki, nieobecności albo pobudzać wyobraźnię, wrażliwość, odnosić się do wartości duchowych. Dokonania tego typu omówione zostały na przykładzie prac Jana Berdyszaka i Mirosława Bałki. Druga strategia performatywnego podejścia do przestrzeni w teatrze, happeningu i sztuce performance polega na tym, że wybrane miejsce akcji niektóre możliwości zachowań dopuszcza lub odrzuca. Nie występuje więc w tym przypadku swoboda nadawania sensu. Podobna sytuacja pojawia się w przypadku environment Wojciecha Fangora i Składaków Macieja Szańkowskiego. Artyści przy użyciu swoich prac kreują nową przestrzeń, wyznaczając jednocześnie poprzez jej charakterystykę sytuację odbioru, specyficzną energię zmieniającą się w zależności od liczby odbiorców, ich wieku oraz innych czynników. Trzecia strategia intensyfikowania performatywności przestrzeni wyróżniona przez Fisher- Lichte polega na wykorzystywaniu wcześniej istniejących i użytkowanych przestrzeni, których możliwości w czasie akcji ulegają modyfikacji. W przypadku teatru są to spektakle aranżowane na placach miejskich, we wnętrzach fabrycznych, na terenach wiejskich, plażach itp. W sztukach plastycznych analogiczny zabieg wystąpił w przypadku instalacji Labirynt Mikołaja Smoczyńskiego zrealizowanej w Zamku Ujazdowskim w Warszawie oraz jeszcze dobitniej w Dotleniaczu Joanny Rajkowskiej. Opisane w pracy działania polskich artystów nie zakładają koncepcji dzieła jako artefaktu przeznaczonego do ponadczasowej i uniwersalnej kontemplacji. Uwzględniają to, co aktualne, niestałe, ulotne, zależne od woli i decyzji nie tylko artysty, ale i widza. Ukazują też możliwość nadawania performatywnego sensu przestrzeni bez konieczności odnoszenia się do działań aktorów, co ma miejsce w przypadku spektakli teatralnych.

• Abstract:

  Positing the division of space into geometric and performative, and pointing to the three strategies of its intensification proposed by Erika Fischer-Lichte in reference to the theater, the author of the article attempts to find their counterparts in visual arts. The article focuses on some Polish examples of public art, environment and installation.
  The first strategy of intensification distinguished by Fischer-Lichte concerned the use of empty or nearly empty stage space, whose arrangement could change, allowing for different patterns of movement of the actors or the spectators. The article discusses whether it is possible to determine the relationship of a work of art with an empty gallery space through its active management. The objects used by artists are meant to intensify the sense of lack, emptiness and absence, to stimulate imagination and sensitivity, or to refer to spiritual values. Effects of this type are discussed on the example of the works of Jan Berdyszak and Mirosław Bałka.
  According to the second strategy of the performative approach to space in theater, happening
  and performance art, the chosen place of action allows or rejects certain modes of behavior. Thus, there is no freedom of assigning meaning. This kind of situation occurs in the case of Wojciech Fangor’s environment and of Składaki by Maciej Szańkowski. The artists create a new space with their works, at the same time determining, through its characteristics, the situation of their reception, a specific energy that varies depending on the number of recipients, their age and other factors.
  The third strategy of the intensification of performativity defined by Fisher-Lichte is the use of pre-existing and reclaimed spaces, whose features are modified in the course of the action. In the case of theater, these are performances arranged in town squares, in industrial interiors, in rural areas, on beaches, etc. In the visual arts, an analogous procedure was used in Mikołaj Smoczyński’s installation Labirynt, realized at the Ujazdowski Castle in Warsaw and even more explicitly in Joanna Rajkowska’s Dotleniacz.
  The works by Polish artists described here do not posit the concept of a work as an artifact meant for timeless and universal contemplation. They take into account what is current, unstable, fleeting, dependent on the will and decision of not only the artist but also the spectator. They demonstrate the ability to assign a performative sense to space without having to refer to the actors’ actions, as in the case of theater performances.

• Link do Księgarni ŁTN: Księgarnia
• Link do portali zakupowych: ePNP