Tom 21 - Prace Wydziału II ŁTN - Struktura klasowa w społecznej świadomości
Dodatkowe informacje
- Autor/redaktor: Stanisław Ossowski
- Rodzaj publikacji: Książka
- Numer tomu/zeszytu: 21
- Wydawnictwo: Ossolineum, Łódzkie Towarzystwo Naukowe
- Rok wydania: 1957
- Nr katalogowy: 128
- Liczba stron: 186
- Tytuł tomu: Struktura klasowa w społecznej świadomości
- Tytuł serii: Prace Wydziału II ŁTN – Wydział Nauk Historycznych i Społecznych
-
Streszczenie:
I. Wprowadzenie
Problematyka społeczna w świetle nowych doświadczeń. Systemy sto-' sunków międzyludzkich w społecznej świadomości. Metafory i treść pojęciowa. Pojęcie struktury. Materiały historyczne i wnioski ogólne. Budowa książki.
CZĘŚĆ PIERWSZA - OD LEGEND BIBLIJNYCH DO WSPÓŁCZESNEJ SOCJOLOGII
II. Dychotomiczne wizje struktury klasowej .
Jedni ponad drugimi. Trojakie przeciwstawienia. Pszczoły i trutnie. Przymus ekonomiczny i niewolnictwo. Klasy korelatywne. Warunki sprzyjające koncepcjom dychotomicznym.
III. Schemat gradacji
Klasy pośrednie w dwojakiej interpretacji. Schemat gradacji klas społecznych. Gradacja prosta. Gradacja syntetyczna. Przywileje mienia w gradacji syntetycznej. Ocena syntetyczna i stopień zharmonizowania ocen prostszych. Obiektywne kryteria i nieobiektywne skale.
IV. Koncepcje funkcjonalne
Odrębne funkcje i wzajemne zależność'!. Schemat funkcjonalny i hierarchia klas. Funkcje i przywileje w hierarchiach stanowych. Klasy ekonomiczne w strukturze stanowej.
V. Synteza marksowska
Doktryna Marksa na tle dziejów myśli. Pojęcie klasy społecznej w doktrynie Marksa. Interpretacje struktury klasowej w koncepcjach marksowskich. Podstawowa dychotomia. Dwie koncepcje klas pośrednich. Trójczłonowy schemat funkcjonalny bez klasy pośredniej. Struktura wieloczłonowa. Interferencja punktów widzenia. Dwie kategorie walk klasowych. Ostrość przeciwstawień i klasowa interpretacja zjawisk kulturowych.
VI. Hierarchia klas i „continuum” pozycyj społecznych
Dążność do kwestionowania przywilejów klasowych i klasowych granie. Wzajemne zależności i równoważne przywileje. Zagadnienie ostrości granic klasowych. Dwie koncepcje bezklasowości. Równość wśród nierównych w ustrojach stanowych.
VII. Nieegalitarna bezklasowość. Analogie w interpretowaniu ustrojów przeciwstawnych
Zagadnienie świadomości klasowej w Ameryce. Stratyfikacja amerykańskiego społeczeństwa w amerykańskiej socjologii Koncepcja społeczeństwa' bezklasowego w kraju Lincolna. Tło kontrastowe. Zagadnienie bezklasowości w społeczeństwie radzieckim. Zbieżności i przeciwieństwa. Analiza marksistowska jako narzędzie walki.
CZĘŚĆ DRUGA - KONSTRUKCJE POJĘCIOWE I SPOŁECZNA RZECZYWISTOŚĆ
VIII. Trojaki zakres terminu „klasa społeczna”
Pojęcie i termin. Nowy termin i nowa rzeczywistość. Synonimiczność i przeciwstawność znaczeń. Pojęcie nadrzędne i dwojaka specyfikacja. Propozycje terminologiczne.
IX. Pojecie klasy społecznej: wspólny wzór i niezgodne definicje
W poszukiwaniu wspólnej treści pojęciowej. Różne kryteria na gruncie wspólnych założeń. Sprawa współzależności cech. Klasowość jako cecha struktury społecznej podlegająca stopniowaniu. Model klasy jako grupy podstawowej. Podział wyczerpujący lub nie wyczerpujący. Typy odchylenia od modelu. Wzór proletariusza i zakres proletariatu. Precyzja pojęciowa i potrzeby praktyczne.
X. Typy interpretowania struktury społecznej. Próba klasyfikacji
Stosunki porządkujące i stosunki zależności w systemach klas. Dwie interpretacje zależności wzajemnej. Kryteria wewnętrznej integralności. Atrybuty klas i rodzaje zależności w schemacie dychotomicznym i w schemacie funkcjonalnym. Dwie interpretacje dychotomii w schemacie marksowskim. Interpretacja postulatu równości wśród nierównych.
XI. Konwencje semantyczne jako fakty społeczne
Definicje i tezy. Trojakie stanowisko wobec konwencyj semantycznych. Rozbieżności terminologiczne i rozbieżności pojęciowe. Merytoryczne podłoże rozbieżności pojęciowych. Motywy sporów o terminy.
XII. Interpretacje struktury klasowej w historycznej perspektywie
Wizje struktury klasowej i ich desygnaty. Wybór punktu widzenia czy charakterystyka desygnatu. Ideologiczna nadbudowa struktur klasowych. Nowoczesny wzór klasy społecznej i przeobrażenia ostatniego okresu. Środki produkcji, środki konsumpcji, i środki przemocy. Losy rewolucyjnych ideologij. Sprawa analogij historycznych.
ANEKS
Old Notions and New Problems: Interpretations of Social Structure in Modern Society